Zdobywcą Stypendium im. Stanisława Barańczaka w ramach Poznańskiej Nagrody Literackiej 2021 został Igor Jarek za książkę „Halny” (Wydawnictwo Nisza).
Igor Jarek (ur. 1989) to poeta, prozaik, dramatopisarz, autor scenariuszy do komiksów. Debiutował w 2008 roku – jako laureat konkursu im. Krzysztofa Kamila Baczyńskiego – tomem wierszy „Różyczka”. Wydał też zbiór „Białaczka”. Wraz z żoną, graficzką Judytą Sosną, stworzył trzy komiksy wydane przez Kulturę Gniewu: „Słowacki”, „Spodouści” i „Czarna Studnia”. Jego prozatorski debiut, „Halny” (Nisza 2020), został wyróżniony nominacją do Paszportu „Polityki”, a także nagrodą Odkrycie Empiku 2020. Razem z żoną i córką mieszka na Nowej Hucie.
– Igor Jarek we wszystkie te utwory wnosi niesformatowaną energię doświadczenia i języka – zaznaczyła w laudacji prof. Inga Iwasiów, członkini kapituły Poznańskiej Nagrody Literackiej. W „Halnym”, zbiorze prozy, ta energia została skumulowana, zorganizowana i wpuszczona w tekst za pomocą tytułowej metafory, która ma źródło w konkretnym zjawisku, jakim jest wiatr fenowy – dodała.
– Dziękuję mojej mamie, która kiedyś zaprowadziła mnie do biblioteki i wypożyczała dla mnie pierwsze lektury – powiedział tegoroczny laureat Stypendium im. Barańczaka. – Dziękuję również mojemu tacie, który nigdy nie szczędził pieniędzy na książki, pomimo że nigdy nie byliśmy bogaci. Dziękuję też mojej żonie: za wyrozumiałość i za to, że poszła do pracy, gdy ja zostałem w domu, by pisać „Halnego”.
„Gdyby chcieć streścić wydarzenia z Halnego, mówiła prof. Inga Iwasiów, dostalibyśmy opis środowiska osób żyjących pod każdym względem na krawędzi – prawa i bezprawia, wolności i uzależnienia, życia i śmierci, kariery i przestępstwa oraz przeszłości i teraźniejszości, dawnej obietnicy dobrobytu i nowej idei transformacji. Jedni z nich to psychopatyczni mordercy, inni zaś ich mimowolnie zaplątane w wojny gangów ofiary.
Czytanie „Halnego” jako diagnozy stanu miejsc poprzemysłowych i pozostawionych w nich samym sobie ludzi to jednak zaledwie pierwszy poryw. Idzie za nim niekoniecznie przeczące socjologicznej interpretacji porwanie drugie: przez rytm, tempo i balladową powtarzalność, naśladującą i fizykalne, i psychiczne działanie zjawiska, którego nie da się sprowadzić do opisu meteorologicznego”.
W latach 2015–2020 Nagrodę – Stypendium im. Stanisława Barańczaka otrzymali: Kira Pietrek, Magdalena Kicińska, Małgorzata Lebda, Szczepan Kopyt, Tomasz Bąk i Monika Glosowitz.
TRANSMISJA Z GALI POZNAŃSKIEJ NAGRODY LITERACKIEJ 2021:
