Laureatem Poznańskiej Nagrody Literackiej – Nagrody im. Adama Mickiewicza 2021 został Jan Gondowicz (ur. 1950) – literaturoznawca bardzo niezależny, tłumacz, wydawca. Autor książek eseistycznych, a także licznych opracowań i przekładów. Za przekład „Ćwiczeń stylistycznych” Raymonda Queneau otrzymał Nagrodę „Literatury na Świecie”. Był nominowany do Nagrody im. Tadeusza Boya-Żeleńskiego (2015) oraz do Nagrody Literackiej Gdynia (2015) w kategorii esej.

Werdykt jury ogłosiła na konferencji prasowej, która odbyła się 29 kwietnia 2021, Rektorka UAM, prof. Bogumiła Kaniewska. Wręczenie nagrody odbędzie się 28 maja 2021 roku w Centrum Kultury ZAMEK w Poznaniu.
*

Piotr Śliwiński, Przewodniczący Kapituły Poznańskiej Nagrody Literackiej:

Kim jest Jan Gondowicz? 

Wszyscy ludzie zainteresowani książką, polską, rosyjską, francuską, książką, której by nie przeczytali, gdyby nie on, książką, którą by przeczytali bez smaku, gdyby nie on – doskonale wiedzą. A jednocześnie nikt nie wie ani ostatecznie, ani tylko dostatecznie.

Jan Gondowicz ucieleśnia bowiem żywioł zabawnego, lecz niebłahego słowa, zaskakującej interpretacji, błyskotliwych skojarzeń, rozległej i głębokiej, wręcz podziemnej erudycji. Można by rzec, że żyje literaturą, ale to za mało – on jest życiem literatury.  Czytelnikiem i pisarzem, któremu nigdy dość nowych wrażeń i wyzwań, szafarzem widzialnej i niewidzialnej biblioteki zachwyceń, do której wpuszcza nas chętnie, wszelako pod jednym warunkiem, a mianowicie, że porzucimy przed drzwiami rutynę i zniechęcenie.

Jednak wystarczy zajrzeć np. do słownika „Polscy pisarze i badacze literatury przełomu XX i XXI wieku”, by przekonać się, że ów pasjonat i entuzjasta jest przede wszystkim człowiekiem niezwykłej, gorączkowej pracowitości. Gdzież to nie pisał! Czego nie redagował! Jak wiele przetłumaczył!

Głównie interesuje go literatura, ale także teatr, film, malarstwo i – sport, szczególnie taternictwo. Nie jest wybredny co do gatunku, pisze recenzje, eseje, felietony, hasła encyklopedyczne, opracowuje katalogi, no i oczywiście książki.

Wyliczmy niektóre książki Jana Gondowicza: „Zoologia fantastyczna uzupełniona (z dodaniem układu systematycznego Adama Pisarka)” (1995), „Schulz” (2006), „Nowosielski” (2006), „Duda-Gracz” (2006), „Zoologia Fantastyczna Uzupełniona” (2007), „Paradoks o autorze” (2011), „Pan tu nie stał” (2011), „Duch opowieści” (2014), „Trans-Autentyk. Nie-czyste formy Brunona Schulza” (2014).

Przedłużeniem tej żywiołowej pasji czytania w poprzek głównych nurtów, na złość hierarchiom i kanonom, bez liczenia się z literaturoznawczą etykietą jest książka ostatnia – „Czekając na Golema” (Wydawnictwo Nisza 2019).

---
Fotografia: książka Jana Gondowicza sfotografowana na nieostrym, rozmytym tle.