„Kolejne wizje końców świata, które eksploruje Maciej Jakubowiak, obnażają bezradność wobec zjawiska, o którym z różnych stron wciąż słyszymy: że nadciąga, że jest tuż za rogiem” – pisze o książce „Ostatni ludzie. Wymyślanie końca świata” (Wydawnictwo Czarne, 2021) jurorka PNL, Magdalena Kicińska. |

„Wymyślanie końca świata” – dziś, gdy świat, jaki znaliśmy, po raz kolejny rozpada się na naszych oczach, podtytuł zbioru esejów Macieja Jakubowiaka brzmi jak profetyczny apel. O co apeluje Jakubowiak? Nie o nadzieję przecież ani o jasne, dające poczucie sensu scenariusze.

Jego eseje nie są tekstami dającymi łatwe odpowiedzi. Nie są też, choć wielu chciałoby je tak zaszufladkować, głosem pokolenia (którego? tak ich przecież wiele, a granice pomiędzy coraz bardziej się rozpraszają). Jeśli o coś się upominają, to o autorefleksję nad swoim miejscem u progu kolejnych apokalips: o zmaganie się ze złożonością własnych i cudzych oczekiwań z życiem rozpostartym między nowe, mozolnie budowane małe stabilizacje a wyzwania współczesności – globalnej i krajowej, bliskiej i dalekiej.

W tym miejscu, na rozstajach, spotykamy narratora tych esejów poruszającego się w gąszczu kulturowych tropów: między science a fiction, tym, co wysokie i niskie. Jesteśmy wraz z nim w nowoczesności, w świecie nowych technologii i nowego człowieka – który ma szansę ich doświadczać, ale również być przez nie doświadczany.

Zagrożenia, które niesie ze sobą rozwój, uwodzą nie mniej, niż przerażają. Kolejne wizje końców świata, które autor eksploruje, obnażają bezradność wobec zjawiska, o którym z różnych stron wciąż słyszymy: że nadciąga, że jest tuż za rogiem. Bezradność, w której jesteśmy razem, łapiąc się nowych idei i nowych narracji w pogoni za ujęciem w ramy wymykającej się wciąż rzeczywistości.

Maciej Jakubowiak wyczuwa doskonale tę potrzebę, sam jej nieraz ulegając, dlatego jego poszukiwania tak wciągają. I choć innego końca świata nie będzie, ten opisany przez Jakubowiaka zostanie na dłużej. (Magdalena Kicińska)

Maciej Jakubowiak (ur. 1987) to eseista, krytyk literacki, doktor literaturoznawstwa, wicenaczelny magazynu „Dwutygodnik”. Autor książek „Ostatni ludzie. Wymyślanie końca świata” (Czarne, 2021) oraz „Nieuchronny plagiat” (IBL PAN, 2017). Jego teksty można znaleźć też w „Tygodniku Powszechnym”, „Polityce”, „Znaku” i „Piśmie”. Od 2021 roku juror Nagrody Literackiej m.st. Warszawy. Laureat Nagrody im. Adama Włodka (2022), nagrody Krakowska Książka Miesiąca (2022) i Nagrody Krakowa Miasta Literatury UNESCO (2020), nominowany do Odkryć Empiku (2022). Weganin, żona, córka, dwa psy, pochodzi z Żor, mieszka w Krakowie.

*
Kto otrzyma Nagrodę – Stypendium im. Stanisława Barańczaka 2022? Rozstrzygnięcie Poznańskiej Nagrody Literackiej odbędzie się 28 maja (w sobotę) 2022 roku o g. 20 w Centrum Kultury ZAMEK w Poznaniu.

*
Poznańską Nagrodę Literacką ustanowili wspólnie w 2015, po śmierci Stanisława Barańczaka, Prezydent Miasta Poznania Jacek Jaśkowiak oraz prof. Bronisław Marciniak, ówczesny Rektor UAM. Składa się z dwóch części. Nagroda im. Adama Mickiewicza w wysokości 60.000 zł przyznawana jest za całokształt twórczości, natomiast nagroda im. Stanisława Barańczaka (40.000 zł) trafia do twórcy, który nie ukończył 35. roku życia.
W latach ubiegłych laureatami nagrody im. Adama Mickiewicza byli m.in: Zbigniew Kruszyński, Erwin Kruk, Tadeusz Sławek, Anna Bikont, Wiesław Myśliwski, Krystyna Miłobędzka i Jan Gondowicz, a laureatami Nagrody-Stypendium im. Stanisława Barańczaka – Kira Pietrek, Magdalena Kicińska, Małgorzata Lebda, Szczepan Kopyt, Tomasz Bąk, Monika Glosowitz i Igor Jarek.

--
Fotografia: nominowana książka sfotografowane na nieostrym, rozmytym tle.